Φαχρελνισά Ζεΐντ: Το πρόσωπο μου ειναι από τη Κρήτη...

«Είμαι απόγονος τεσσάρων πολιτισμών..το χέρι είναι από τη Περσία, το φόρεμα Βυζαντινό, τό πρόσωπο από τη Κρήτη και τα μάτια από την Ανατολή...» 

(Φαχρελνισά Ζεΐντ, σχολιάζοντας την αυτοπροσωπογραφία της Someone from the Past, 1980)

Πριν από μερικές μέρες ολοκληρώθηκε στη Tate Modern μια εξαιρετική έκθεση-αφιέρωμα στο έργο της Φαχρελνισά Ζεΐντ, μια από τις σημαντικότερες Τουρκάλες ζωγράφους. Κύριος στόχος της έκθεσης ήταν να αναδείξει μία από τις πιο εμβληματικές καλλιτεχνικές προσωπικότητες της Τουρκίας, αλλά και ταυτόχρονα να διασφαλίσει ότι η Ζεΐντ δεν θα γίνει ακόμη μία γυναίκα καλλιτέχνης που λησμονήθηκε στο πέρασμα του χρόνου από τους ανθρώπους της τέχνης.

Γεννημένη στην Κωνσταντινούπολη το 1901, η Ζεΐντ έζησε μια ζωή τόσο ασυνήθιστη και έντονη όσο οι τεράστιοι, πολύχρωμοι πίνακές της. Ο πατέρας της Mehmet Sakir Pasha, μέλος επιφανούς οικογένειας διανοουμένων και πολιτικών της Τουρκίας, διετέλεσε για αρκετά χρόνια πρεσβευτής της Τουρκίας στην Αθήνα, ενώ για μεγάλο χρονικό διάστημα παρέμεινε στη Κρήτη, όπου και γνώρισε της μητέρα της Ζεΐντ, Sare Ismet Hanim, η οποία καταγόταν από οικογένεια μουσουλμάνων Κρητικών.

Η Ζεΐντ εκπαιδεύτηκε στο Παρίσι, στην Académie Ranson ενώ ήταν μία από τις πρώτες γυναίκες που φοίτησαν στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Κωνσταντινούπολης. To 1921  παντρεύτηκε το συγγραφέα İzzet Melih Devrim και κατα τη διάρκεια του μήνα του μέλιτος στη Βενετία μυήθηκε για πρώτη φορά στην Ευρωπαϊκή ζωγραφική. Αργότερα, ως σύζυγος πλέον του πρεσβευτή Ζεΐντ Ιμπν Χουσεΐν, μέλους της βασιλικής οικογένειας του Ιράκ, έλαβε ενεργό μέρος στα πρωτοποριακά κινήματα τέχνης στο προπολεμικό Βερολίνο και στο μεταπολεμικό Παρίσι, ενώ το 1942 προσχώρησε στην ομάδα καλλιτεχνών D Group που είχε ιδρυθεί από νέους Τούρκους ζωγράφους.

Μέσα από τη μακρά σταδιοδρομία της, η Ζεΐντ υιοθέτησε πολλά και διαφορετικά στυλ, ενώ πειραματίστηκε με μια σειρά τεχνικών και υλικών.  Η φήμη της ως ζωγράφος εδραιώθηκε τη δεκαετία του 1950 όταν ζούσε μεταξύ του Λονδίνου και του Παρισιού. Το 1951, 1953 και 1954 συμμετείχε στο Salon des Réalités Nouvelles του Παρισιού, ενώ μια μεγάλη έκθεση έργων της διοργανώθηκε στην Άγκυρα το 1964. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα η Ζεΐντ  πειραματίζεται με τη ζωγραφική σε οστά πουλερικών και τη τεχνική του βιτρό. Στα μεταγενέστερα χρόνια της ζωής της επιστρέφει στη ζωγραφική, δημιουργώντας πορτρέτα φίλων και μελών της οικογένειάς της. Το 1975 εγκαταστάθηκε στο Αμάν της Ιορδανίας, τόπο διαμονής του γιού της, όπου και διδάσκει σε νεαρές κοπέλες στο Βασιλικό Ινστιτούτο Τέχνης, ενώ το 1975 ίδρυσε το Ινστιτούτο Καλών Τεχνών Φαχρελνισά Ζεΐντ. Η Ζεΐντ παρέμεινε στο Αμάν έως το τέλος της ζωής της, το 1991.

Μετά το θάνατο της, και παρά την εξαιρετική καριέρα της, η Ζεΐντ παρέμεινε λησμονημένη από τα περισσότερα μεγάλα ιδρύματα τέχνης, ιδιαίτερα στην Ευρώπη. Η πρόσφατη αναδρομική έκθεση στη Tate έρχεται να μας θυμίσει μια ανατρεπτική ζωγράφο και να μας συστήσει μια δυναμική γυναίκα, η οποία αν και πειραματίστηκε με πολλά στύλ, παρέμεινε πάντα πιστή στη καταγωγή της, από τη Κρήτη έως την Ανατολή...

DOCUMENTA14 για βιαστικούς

Μαθαίνοντας από την εννοιολογική καλλιτεχνική έκθεση 

Documenta14 "Learning from Athens"

ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ ΚΤΗΡΙΟ ΟΔΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ   ΑΘΗΝΑ.GR

Σήμερα, 16 Ιουλίου, μια μεγάλη και αρκούντως διχαστική έκθεση κατεβάζει αυλαία για το σκέλος που αφορά στην ελληνική πρωτεύουσα και, μεταφέρεται στη γερμανική έδρα της, την πόλη Κάσσελ. Ένας εικαστικός κύκλος διάρκειας τριών μηνών ολοκληρώνεται, έχοντας διαγράψει μία πορεία συναισθημάτων, αντιπαραθέσεων, τομών, αμφισβητήσεων, ενθουσιασμού, καταγγελιών και πολλών ακόμα θετικών και αρνητικών αντιδράσεων.

Η μεγάλη εννοιολογική έκθεση της Documenta μετακόμισε για πρώτη φορά στην ιστορία της, από το 1955, εκτός γερμανικών συνόρων. Και προκάλεσε αναταραχή τόσο σε καλλιτεχνικούς όσο και σε άλλους κοινωνικούς κύκλους, αναφορικά με τη διοργάνωση και τους συμβολισμούς της συγκεκριμένης έκθεσης καθώς και με τις εκδηλώσεις και τη σημειολογία της σύγχρονης τέχνης γενικότερα.

Η Documenta14 στην Ελλάδα απέκτησε αυτόπτες οπαδούς και πολέμιους και, τάραξε τα εγχώρια ύδατα της πολιτιστικής πραγματικότητας της Αθήνας. Δρώμενα, εκθέσεις, εγκαταστάσεις και παραστάσεις έλαβαν χώρα σε δημόσιους χώρους και ιδρύματα και, έδωσαν προστιθέμενη αξία στο παλίμψηστο της ελληνικής πρωτεύουσας.

Ανεξάρτητα από τα θέματα που ανέκυψαν με τα οργανωτικά και εργασιακά της διοργάνωσης, με την ασύνταχτη διασπορά των εκθεσιακών χώρων και την ατέρμονη αντιπαράθεση για τη μοντέρνα τέχνη, η διεξαγωγή της DOCUMENTA Nr.14 στην Αθήνα είχε αδιαμφισβήτητα μόνο θετικό πρόσημο για το δικό μας εικαστικό περιβάλλον. Ακόμα και αν ο Adam Szymczyk, καλλιτεχνικός διευθυντής της έκθεσης, κατηγορήθηκε για ιμπεριαλιστική διάθεση με την επιλογή της διμερούς δομής λειτουργίας αυτής της έκθεσης από μερίδα του ξένου Τύπου, εμείς τον επευφημούμε που μας έκανε κοινωνούς ενός μέγιστου παγκόσμιου καλλιτεχνικού γεγονότος.

Μας αρέσει-δεν μας αρέσει η πολυμορφία της σύγχρονης τέχνης, είχαμε-δεν είχαμε τον απαιτούμενο χρόνο για να περιηγηθούμε και να αφομοιώσουμε τα μηνύματα και τους συμβολισμούς των εκθέσεων και εκδηλώσεων, η Documenta μας έδωσε πνευματική τροφή για να σκεφτούμε και να νιώσουμε και, προσκάλεσε τουρισμό με ειδικά πολιτιστικά ενδιαφέροντα, υψηλών απαιτήσεων.

Μία ενημερωμένη φίλη, εικαστικός η ίδια κι εκπαιδευτικός, συνέστησε πρόσφατα το Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς ως τον εκθεσιακό χώρο που φιλοξενεί την πιο αντιπροσωπευτική, σύντομη, περιεκτική και "φιλική", συλλογή ιστορικών και επί παραγγελία έργων της Documenta για βιαστικούς και καλλιτεχνικά απαίδευτους επισκέπτες. Και η παραίνεση της αποδείχτηκε σωστή γιατί πάντα η ενημέρωση και η μελέτη με σκοπό την επίσκεψη δημιουργούν το απαραίτητο πλαίσιο για την αντίληψη και κατανόηση πολιτιστικών γεγονότων με κυρίαρχη εννοιολογική, και όχι, αισθητική, ταυτότητα.

Η είσοδος στο Μουσείο Μπενάκη για την DOCUMENTA είναι ελεύθερη και η επίσκεψη διαρκεί για τον επιμελή φιλότεχνο επισκέπτη maximum δύο ώρες. Η έκθεση είναι έντονα γεωγραφικά προσδιορισμένη και τα μηνύματα της έχουν γνώριμη πολιτική ταυτότητα. Ο επισκέπτης κινείται σε ένα οικείο και ρεαλιστικό εικαστικό περιβάλλον μέσα από διαδοχικές αίθουσες με έναν μοναδικό κεντρικό άξονα ή ομοιογενές καλλιτεχνικό αντικείμενο.
Στο αίθριο του Μουσείου ο ιρακινός καλλιτέχνης Hiwa K  παρουσιάζει το έργο του "Γκαρσονιέρα" (2017), μια κατασκευή από τσιμέντο.


Στην πρώτη αίθουσα, ο ισραηλινός Roee Rosen εκθέτει, σε μορφή εγκατάστασης και βιβλίου (panel), το έργο του "Ζήσε και πέθανε ως Εύα Μπράουν" (1995-97). Ένα καυστικό και προκλητικό σχόλιο για την πολιτική της μνήμης και τη διαμόρφωση της συλλογικής ταυτότητας.

Στη συνέχεια το σκηνικό αλλάζει και η Ινδή Nilima Sheikh παρουσιάζει το "Κάθε βράδυ φέρε στα όνειρα σου το Κασμίρ" (2003-10), μια σειρά από ρολά σε καμβά διπλής όψης.

 Την ιστορία του Ζαίρ (βελγικό Κονγκό) αποτυπώνει στη σειρά "101 Έργα" (1973-74) ο ζωγράφος Tshibumba Kanda Matulu. Πίνακες ακρυλικών σε καμβά, διαφόρων διαστάσεων απεικονίζουν με γλαφυρότητα το ταραχώδες παρελθόν μιας αφρικανικής χώρας που βίωσε τη μοίρα της αποικιοκρατίας, των πραξικοπημάτων, της φτώχειας, του απαρτχάιντ...

Δώδεκα ακόμα καλλιτέχνες εκθέτουν στο Μουσείο Μπενάκη. Τα έργα τους είναι αντιπροσωπευτικά της καλλιτεχνικής τους δημιουργίας, πιστά στο πνεύμα και το ήθος της Documenta, πρωτοποριακά και ρηξικέλευθα. Φέρουν ειδικό εννοιολογικό βάρος, με έντονο πολιτικό και κοινωνικό φορτίο, το οποίο γίνεται εύκολα αντιληπτό λόγω του υποδειγματικού στησίματος της έκθεσης.

• Miriam Cahn
• Agim Çavdarbasha
• Yervant Gianikian και Angela Ricci Lucchi
•                          Britta Marakatt-Labba

"Το ταξίδι" (1986, Νορβηγία)

Κεντημένο λινό

• Véréna Paravel και Lucien Castaing-Taylor
• André Pierre
• R. H. Quaytman
• Arin Rungjang
•                    Algirdas Šeškus
  

"Σαμάνος" (2012, Λιθουανία)

Πενήντα εκτυπώσεις ψεκασμού μελάνης

• El Hadji Sy
• Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου
• Sergio Zevallos "Πολεμική μηχανή" (2017, Περού)

* Η DOCUMENTA14 "Learning from Athens" μόλις έλαβε τέλος στην Ελλάδα....... Μετά από πέντε χρόνια, σε ένα νέο άγνωστο σκηνικό, θα στηθεί η Documenta15.

L' ART BRUT: η Τέχνη του Περιθωρίου

Καλλιτεχνική ανασκόπηση 2016: Μέρος Δ΄

 

Ότι με εντυπωσίασε στην πολιτιστική Μεσευρώπη το 2016

  COLLECTION DE L'ART BRUT      LAUSANNE.CH

 

Art should comfort the disturbed and disturb the comfortable.- Banksy

Στη γαλλόφωνη Λωζάνη της τάξης, της ακρίβειας και του Ολυμπιακού Μουσείου υπάρχει ένα μοναδικό μουσείο τέχνης, έξω από την παλιά πόλη και μακριά από τη γραφική λίμνη της Λωζάνης. Στο Château de Beaulieu, ένα αρχοντικό του 18ου αιώνα που βρίσκεται σήμερα εντός του ιστού της νεότερης πόλης, στεγάζεται η πρώτη και ιστορικά "αυθεντικότερη" συλλογή έργων της επονομαζόμενης τέχνης του Περιθωρίου (Αrt brut). Πατέρας αυτού του καλλιτεχνικού ορισμού υπήρξε ο Γάλλος ζωγράφος Jean Dubuffet (1901-1985) που από το 1945 συγκέντρωνε εικαστικά αντικείμενα και έργα που δημιουργούσαν τρόφιμοι ψυχιατρικών κλινικών και φυλακών, άνθρωποι απόκληροι και μοναχικοί. Ο ζωγράφος δώρισε τη συλλογή περισσότερων από 5000 έργων, από 133 δημιουργούς, στο Δήμο της Λωζάνης το 1971 και το Μουσείο της Τέχνης του Περιθωρίου εγκαινιάστηκε πέντε χρόνια αργότερα.


Διαθέτοντας ιδιοφυή αντίληψη, ο Dubuffet υποστήριξε με πάθος την προβολή και προάσπιση της δημιουργικότητας ατόμων που βρίσκονταν στο κοινωνικό περιθώριο καθώς αυτή αντιπροσώπευε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο "μία απόλυτα αγνή και ακατέργαστη καλλιτεχνική λειτουργία, η οποία επανεφευρίσκεται ολοκληρωτικά σε κάθε στάδιο της, αποκλειστικά και μόνο, από τις αιφνίδιες ορμές του δημιουργού της". Άνθρωποι που αποσύρθηκαν ή αποκλείστηκαν από την κοινωνική ζωή και ένταξη, λόγω ψυχικών ή οργανικών ιδιαιτεροτήτων, αποκλίνουσας ή παραβατικής συμπεριφοράς, δημιουργούν μία αυθόρμητη, ενστικτώδη τέχνη, ανεπηρέαστη από κάθε φορμαλιστική και ιδεολογική καλλιτεχνική συνθήκη.


Το μουσείο σήμερα διαθέτει την μεγαλύτερη και πιο τεκμηριωμένη μόνιμη έκθεση της Art brut παγκοσμίως. Το εσωτερικό των τεσσάρων ορόφων αποτελεί το σκηνικό έκθεσης εκατοντάδων (700) έργων, τα οποία καλύπτουν κάθε ελεύθερη επιφάνεια του χώρου! Για να πρωτοπορεί και στη σύγχρονη σκηνή αυτής της ενστικτώδους και ασυμβίβαστης τέχνης, το Μουσείο δημιούργησε και προβάλλει παράλληλα τη νεότερη συλλογή "Neuve Invention" από ανατρεπτικά έργα καλλιτεχνών που η στυλιστική προσέγγιση, τα υλικά και οι τολμηρές εικονογραφικές επολογές τους έθεσαν εκτός των αναγνωρισμένων καλλιτεχνικών κύκλων. Το μουσείο παρουσιάζει επίσης περιοδικές εκθέσεις αντιπροσωπευτικές της παγκόσμιας σκηνής της τέχνης του περιθωρίου.


Το "σκηνικό" των ορόφων του μουσείου είναι ολοκληρωτικά βαμμένο σε μαύρο χρώμα για να υποβάλλει εξαρχής τον επισκέπτη στην "παραδοξότητα" και ψυχική ένταση των εκτιθέμενων έργων. Πίνακες ζωγραφικής, σχέδια, γλυπτά, αντικείμενα και δημιουργίες με υφάσματα εκτίθενται "καταιγιστικά", συνοδευόμενα από μία σύντομη ιστορία του δημιουργού τους. Άλλωστε η ιστορία της ζωής τους αποτελεί το γενεσιουργό και συστατικό στοιχείο της τέχνης τους, δύσκολο να την προσπεράσεις (όπως συνήθως συμβαίνει με τις έγγραφες καταχωρήσεις των μουσείων τέχνης...) χωρίς να την αφουγκραστείς.


Στον τέταρτο πλέον όροφο της έκθεσης, η ικανότητα συγκέντρωσης και η ψυχική μου αντοχή είχαν σχεδόν εξαντληθεί... Ενώ το ενδιαφέρον μου παρέμενε αναλλοίωτο, για να μη χάσω ουδεμία από τις καλλιτεχνικές "κραυγές" αγωνίας, θυμού, πόνου, αντίδρασης-αντίστασης εντούτοις, η πληθώρα τόσο έντονων και πολυεπίπεδων δημιουργημάτων μου προκάλεσε ένα αγωνιώδες αίσθημα "πανικού" που με οδήγησε στην έξοδο. Φαντάζομαι ότι, η αφιέρωση περισσότερων ωρών στην επίσκεψη ή η επιλεκτικότερη θέαση εκθεμάτων και η ανάγνωση των συνοδευτικών κειμένων μπορούν να αποτελέσουν συνετές λύσεις για την αποδοτικότερη αναψυχή του επισκέπτη.

HENRY DARGER

AUGUST WALLA

CARLO ZINELLI

 

ALOISE CORBAZ

Η Συλλογή έργων Τέχνης του Περιθωρίου (ή Ωμής τέχνης) της Λωζάνης αποτελεί ένα μουσείο ιδιαίτερης ανθρώπινης έκφρασης, ξένης προς κάθε κατεστημένο και καλλιτεχνική συνθήκη. Αποτελεί, χωρίς αμφιβολία, τον ιστορικό συνεκτικό πυρήνα των "ανένταχτων" τεχνών, μία παρακαταθήκη με σημαντική τεκμηρίωση και εκπροσώπηση. Αξίζει το χρόνο μιας πολύωρης επίσκεψης λόγω πρωτοτυπίας, πλούτου και ωμού συναισθήματος!  
  

"Μετά από την εξοικείωση με αυτά τα άνθη ενός εκστατικού δημιουργικού πυρετού, τον οποίο έζησαν τόσο βαθιά και τόσο έντονα οι δημιουργοί τους, δεν μπορούμε παρά να νιώσουμε ότι σε σχέση με αυτά τα έργα, η κουλτούρα στο σύνολό της μοιάζει να είναι το παιχνίδι μιας μάταιης κοινωνίας, μια παραστρατημένη παρέλαση."- Jean Dubuffet, Place à l'incivisme Art and Text 27 (Δεκ. 1987-Φεβ. 1988) σελ. 36.

       
          

  

  

Ανταπόκριση από Λονδίνο: Hockney στη Tate Britain.

Σε λίγες μέρες (29 Μαϊου) κλείνει η μεγάλη, αναδρομική έκθεση του David Hockney στη Tate Britain, μια έκθεση που έδωσε την ευκαιρία να συγκεντρωθεί το σύνολο του έργου του για πρώτη φορά κάτω από τη στέγη της Tate.

Ο Hockney (1937) αποτελεί ένα από τους πιο γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής μας, και όχι άδικα. Στα σχεδόν 60 χρόνια της καλλιτεχνικής του πορείας, από το 1961, όταν για πρώτη φορά ξεχώρισε με τα έργα του, όντας ακόμα φοιτητής στο Royal College of Art, έως και σήμερα, είναι αξιοθαύμαστη η ικανότητα του να αλλάζει ύφος, στυλ, θεματολογία και να πειραματίζεται επάνω στις τεχνολογικές εξελίξεις της κάθε εποχής, αλλά παρόλα αυτά να συνεχίζει να παραμένει το ίδιο ευρυματικός και το ίδιο ταλαντούχος.

Έτσι, η έκθεση ξεκινά με τα πρώτα του έργα ως φοιτητής, με ζωγραφική και σχέδιο και συνεχίζει στους μετέπειτα πειραματισμούς του με τα φωτογραφικά κολλάζ για να καταλήξει σε σχέδια και βίντεο μέσω i-pad. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί ανάμεσα στους πίνακες με τις εντυπωσιακές πισίνες, στα ποτραίτα των φίλων του και των γονιών του, στην απεικόνιση της αγγλικής εξοχής, στις εκτυπώσεις πολλαρόιντ με θεματική την οικογένεια του, εώς τα πιο πρόσφατα ψηφιακά σχέδια του. Απόντα από την έκθεση, τα τολμηρά, για την εποχή τους, χαρακτικά του Hockney που συνόδευαν την έκδοση δεκατεσσάτων ποιημάτων του Κωνσταντίνου Καβάφη στην Αγγλία το 1967. Ωστόσο, η έκθεση παραμένει εντυπωσιακή.

Ο καλλιτέχνης Hockney καινοτομεί, σε παρασύρει σε ένα ταξίδι όπου ο κάθε προορισμός είναι ριζικά διαφορετικός από το προηγούμενο, και κάθε πίνακας είναι μια νεά ανακάλυψη της πραγματικότητας. Οι φίλοι, η οικογένεια,  ασήμαντες λεπτομέρειες όπως ένα σωσίβιο σε μια πισίνα ή ένας αγροτικός δρόμος στην αγγλική επαρχία γίνονται αφορμή για εκπληκτικά έργα και καταδεικνύουν την καλλιτεχνική ευφυία που κρύβεται πίσω από τον David Hockney. Δεν είναι να απορείς κανείς που η έκθεση σημείωσε ρεκόρ προπώλησης και η επισκεψιμότητα της είναι εξαιρετικά υψηλή.

Ο Γιάννης Δημητράκης ροκάρει με πενάκια + υπολογιστή

Ένας μεγάλος καλλιτέχνης & πολυσχιδές ταλέντο που μεταπηδά σε θεματολογίες και τεχνοτροπίες με ταχύτητα φωτός! 

 

Οφείλω με συστολή να ομολογήσω ότι τον ζωγράφο Γιάννη Δημητράκη δεν τον γνώριζα πριν τη σπουδαία ατομική του έκθεση "Vivere pericolosamente" στο Μουσείο Εικαστικών Τεχνών Ηρακλείου τον περασμένο Νοέμβρη. Σε αυτό τον φιλόξενο και δραστήριο καλλιτεχνικό χώρο γνώρισα τον σπουδαίο καλλιτέχνη και υπέροχο άνθρωπο Γιάννη! Η αμεσότητα και ειλικρίνεια του Μ.Ε.Τ.Η. έβρισκαν στο πρόσωπο του τον κατάλληλο πρεσβευτή. Από τότε, το Ηράκλειο έχει γίνει δεύτερο σπίτι για τον Αθηναίο ζωγράφο που εισπράττει τακτικά την αγάπη του φιλότεχνου κοινού για το έργο του.
Η έκθεση του Γιάννη στο Ηράκλειο υπήρξε για μένα, σίγουρα και για πολλούς ακόμα, μία Αποκάλυψη για το μέγεθος και το εύρος του καλλιτεχνικού του ταλέντου. Μπροστά στους πίνακες με θέματα σχεδιασμένα με πενάκι, ο θεατής μένει κυριολεκτικά άφωνος από τη μαεστρία και τη δυναμική του δημιουργού. Το πενάκι μοιάζει να είναι το μεγαλύτερο ταλέντο του Γιάννη, με το οποίο δημιουργεί αριστοτεχνικές, περίπλοκες εικόνες που σε συνεπαίρνουν. Κι όταν τα χαρτιά που σχεδιάζει γίνονται καμβάδες και μπαίνει το χρώμα στο παιχνίδι, τότε τα τελάρα αποκτούν βαθιά ζεστασιά και νοσταλγική αναπόληση. Μεταμορφώνονται σε ζωντανές σκηνές παιδικού παιχνιδιού στο δρόμο, σε καρουζέλ και λούνα παρκ αναμνήσεων, σε ρεμπέτικο πάλκο και λαϊκές κομπανίες. Οι συνθέσεις ποικίλουν από σύνθετες έως σχεδόν ατελείς, σαν αποσιωπητικά που αφήνουν χώρο στην προσωπική ερμηνεία και ονειροπόληση...

Ο Δημητράκης είναι ένας πολύ παραγωγικός καλλιτέχνης που, ακόμα και με μία μόνο έκθεση αντιληπτό, αλλάζει τεχνοτροπίες και θεματολογίες με ρυθμούς ταχύτατους, "σχιζοφρενικούς" όπως τόλμησα να χαρακτηρίσω στην πρώτη γνωριμία μας! Οι παιχνιδιάρικες όρνιθες και οι ζωηροί ίπποι, με έντονα γραφιστικά στοιχεία και χρώματα, είναι έργα της ίδιας σχεδόν χρονολογικής περιόδου με τους πίνακες της ρεμπέτικης μουσικής σκηνής που εκθέτονται δίπλα-δίπλα και δίνουν στο θεατή τη γεύση ενός πλούσιου, πλήρους "γεύματος".

Ο Ernest Heminway και οι γάτες 

Ο ίδιος ο ζωγράφος είναι ένας άνθρωπος αξιοθαύμαστα σεμνός και συνεσταλμένος. Πολύ ευγενής, χωρίς καμία επιτήδευση, φιλικός και ομιλητικός όταν ανιχνεύσει συγγενή ψυχοσύνθεση και στάση ζωής απέναντι του. Με έργο καταξιωμένο από χρόνια στον καλλιτεχνικό κόσμο, έχει πλέον αφήσει πίσω του κάθε βαριά "αποσκευή" της ζωής και πορεύεται σε νέες δημιουργικές κατευθύνσεις έχοντας επαναδιαπραγματευθεί τις αξίες της τέχνης: τον πειραματισμό, το εφήμερο, το συλλογικό, το προσβάσιμο, το οικείο... Η έμπνευση του είναι ανεξάντλητη, η προσφορά του χωρίς όρους και προϋποθέσεις και τα έργα του, χαρτιά, πανιά, έντυπα, διαθέσιμα με κόστος πολύ μικρότερο της αξίας τους, λόγω άποψης του δημιουργού τους.

Ο Γιάννης έχει το στούντιο του στην Παιανία Αττικής αλλά, αυτή την περίοδο, έχει για σπίτι τον υπολογιστή του και τις εικόνες που φτιάχνει με επιχρωματισμό στιλ ποπ-αρτ και αφηρημένο σχεδιασμό φωτογραφιών και δικών του έργων. Είναι ο δικός του τρόπος να αποδομεί την πραγματικότητα και να της δίνει μία ελκυστική και χαρούμενη διάθεση! Επίσης, στο άμεσο μέλλον σκέφτεται να ξεφύγει από τα όρια του κάδρου και να πειραματιστεί με την αποτύπωση σε θηλυκά χρηστικά αντικείμενα... Ως γνήσια αντισυμβατικό άτομο, είναι ένας καλλιτέχνης που επιφυλάσσει εκπλήξεις σε εαυτό και αλλήλους!

* Αυτή την περίοδο ο Γιάννης Δημητράκης εκθέτει με τον Τάσο Δήμο και το Σωκράτη Γιοσμά τη "Μέθοδο των Τριών" στην Αίθουσα Τέχνης ΜΟΡΦΕΣ στο Ρέθυμνο. 

 

Χορεύετε; Το Nederlands Dans Theater μαγεύει την Αθήνα!

Ο,τι κι αν πεις για το Nederlands Dans Theater είναι λίγο. Πως άλλωστε να περιγράψεις την αρτιότητα, τη δημιουργικότητα, τη καλαισθησία και το ταλέντο των χορευτών, των χορογράφων και των υπολοίπων συντελεστών που απαρτίζουν τη κορυφαία ομάδα σύγχρονου χορού της Ολλανδίας, και μία από τις καλύτερες παγκοσμίως;

Το Nederlands Dans Theater  ήρθε για τρείς παραστάσεις στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, (3-5 Μαρτίου) και, κυριολεκτικά, ξεσήκωσε το κοινό με τις τρείς χορογραφίες που παρουσίασε για πρώτη φορά στη χώρα μας. Πρόκειται για τις Shut eye (Ύπνος), όπου οι δύο μόνιμοι χορογράφοι του σχήματος Σολ Λεόν και Πολ Λάιτφουτ, με τη βοήθεια της εκπληκτικής δουλειάς του Tom Bevoort στους φωτισμούς, έδωσαν στο χορό μια μελαγχολική, αλλά όχι πεσσιμιστική χροιά και για την ολοκαίνουρια, μόλις το Φεβρουάριο παρουσιάστηκε σε παγκόσμια πρώτη, τη Singulière Odyssée (Παράδοξη Οδύσσεια) των ίδιων χορογράφων, όπου, υπό τους ήχους της νέας δημιουργίας του Βρετανού συνθέτη Μαξ Ρίχτερ με τίτλο «Exiles», μας δείχνουν τις μοναχικές πορείες, τις Οδύσσειες των ταξιδιωτών που συναντιούνται, συγκρούονται, αποχαιρετιούνται και προσπερνούν ο ένας τον άλλο σε ένα σταθμό τρένου. 

Η τρίτη, και πιο σύντομη σε διάρκεια, χορογραφία, με τίτλο The statement (Η δήλωση), πρόκειται για την αποκάλυψη της βραδιάς. Δεν είναι χορός, είναι χορός και θέατρο μαζί, όπου η χορογράφος Κρίσταλ Πάιτ, στηρίζεται στη κυριολεξία σε θεατρικό κείμενο του Τζόναθαν Γιανγκ και τοποθετεί τέσσερις χορευτές, να ερμηνεύουν, ή να χορεύουν, καλύτερα, τους ρόλους με το σώμα τους, ενώ οι θεατές ακούν τους διαλόγους ηχογραφημένους. Ελάχιστη μουσική, παρά μόνο λόγος και χορός, και ένας έντονος καυγάς σε μια αίθουσα συσκέψεων, ένταση στο σώμα, στο ρυθμό και ένα αριστούργημα ξετυλίγεται μπροστά μας.

Το Nederlands Dans Theater δεν είναι μια καινούρια ομάδα, έχει πίσω της μια πορεία σχεδόν 60 ετών, αμέτρητες συνεργασίες με διακεκριμένους δημιουργούς, ενώ αποτελεί φυτώριο για νέους χορευτές. Ωστόσο, παρά τη μεγάλη της ιστορία, καταφέρνει να παραμένει απίστευτα νέα και φρέσκια, πηγή πρωτοπορίας και να προσδίδει δυναμική σε αυτό που ονομάζουμε παγκόσμιος σύγχρονος χορός, ώστε πλέον να μη μιλάμε για κίνηση, αλλά για ποίηση.

Singulière Odyssée

The Statement

Shut eye

Ο Ai Weiwei ικέτης της Κυκλαδικής Τέχνης

Καλλιτεχνική ανασκόπηση 2016: Μέρος Γ΄

Ότι με εντυπωσίασε στην πολιτιστική Ελλάδα το 2016

 

  ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΑΘΗΝΑ.GR

Ένας από τους πλέον ριζοσπαστικούς και παγκοσμίως αναγνωρισμένους καλλιτέχνες, ο Κινέζος Ai  Weiwei φιλοξενήθηκε την περασμένη χρονιά και για διάστημα πέντε μηνών στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα. Η πρώτη έκθεση του καλλιτέχνη στον ελλαδικό χώρο και η πρώτη παγκοσμίως έκθεση του που φιλοξενήθηκε σε αρχαιολογικό μουσείο, με ορισμένα μάλιστα έργα να λαμβάνουν θέση ανάμεσα στα εκθέματα της μόνιμης συλλογής του Μουσείου!

Η έκθεση "Ai Weiwei at Cycladic" συμπεριλάμβανε 25 γνωστά έργα του καλλιτέχνη, ένα καινούριο έργο εμπνευσμένο από την κυκλαδική τέχνη, φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό από τη δραστηριότητα που ανέπτυξε στη Λέσβο από το 2015 σχετικά με το προσφυγικό ζήτημα.

Εκατοντάδες φωτογραφίες από τη Λέσβο της προσφυγικής κρίσης αποδίδουν το εύρος της ανθρώπινης δυστυχίας αλλά και της ελπίδας

Την έκθεση επισκέφτηκα τον πρώτο μήνα της λειτουργίας της και εντελώς τυχαία ξεκίνησα την περιήγηση μου από το τμήμα της πτέρυγας του Μουσείου όπου εκτείθεται η δουλειά του Ai Weiwei με την ιδιότητα του κινηματογραφιστή και πολιτικού ακτιβιστή στη Λέσβο, την Ειδομένη και άλλους προσφυγικούς καταυλισμούς. Το αποτέλεσμα της δουλειάς του ήταν πάνω από 600 ώρες κινηματογραφικών λήψεων και εκατοντάδες φωτογραφίες, ένα αντιπροσωπευτικό τμήμα της οποίας εκτίθεται παράλληλα με φωτογραφίες ερασιτεχνών φωτογράφων της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης. Καθώς η θεματική αυτής της ενότητας είναι αυθύπαρκτα συγκινησιακή, η εικονική αποτύπωση όλων των ανθρώπινων εκδηλώσεων που συνθέτουν το δραματικό ταξίδι των προσφύγων προς μιά καινούρια γη προκαλεί ζωηρές εντυπώσεις και δυνατά συναισθήματα. Ο καλλιτέχνης διαχειρίστηκε ερευνητικά το οικουμενικό θέμα της προσφυγικής κρίσης με σεμνότητα και ενσυναίσθηση καθώς και ο ίδιος, από τη γέννηση έως την ενηλικίωση του, έζησε με την οικογένεια του εξόριστος του μαοϊκού καθεστώτος και της πολιτιστικής επανάστασης στην Κίνα.

Λεπτομέρεια του φωτογραφικού κολάζ: εικόνες με τον καλλιτέχνη και εικόνες της προσφυγικής οδύσσειας.

Συνέχεια της προσφυγικής ενότητας, στην ίδια πτέρυγα, υπήρξε το επίσης φωτογραφικό έργο-μανιφέστο του Ai Wewei "Study of Perspective"(Μελέτη Προοπτικής), 1995-2011 και 2014. Μία σειρά ασπρόμαυρων και έγχρωμων φωτογραφιών που αποτυπώνουν όλα τα παγκόσμια τοπο-ορόσημα με προτεταμένο το αριστερό χέρι του καλλιτέχνη στο κάδρο, με το μεσαίο δάκτυλο ανασηκωμένο σε μία χειρονομία αντιδραστικής "προοπτικής"! Όπως αναφέρει το site της έκθεσης "Το έργο ευθυγραμμίζεται με την αδιάκοπη επένδυση του Ai στις δημοκρατικές αξίες, την ελευθερία του λόγου και την ενδυνάμωση του ατόμου". 

Study of Perspective,1995-2011. Tiananmen Beijing,1995.

 © and courtesy Ai Weiwei and neugerriemschneider, Berlin

Στη συνέχεια μετακινήθηκα στους ορόφους της πτέρυγας του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και στις μόνιμες συλλογές των αρχαιολογικών εκθεμάτων. Εκεί, σε θέσεις που σηματοδοτούνται από το χαρακτηριστικό σύμβολο της έκθεσης, ο καλλιτέχνης αντιπαραβάλει με ανάλογο τρόπο έκθεσης, μέσα σε προθήκες, δικά του έργα με συγκλονιστικό πολιτικό περιεχόμενο και "συγγενή" θεματική με τα αρχαία ευρήματα του κυκλαδικού χώρου: γυάλινη τεφροδόχος κονιορτοποιημένων νεολιθικών αγγείων (Dust to Dust, 2008),  πορσελάνινα εκμαγεία ανθρώπινων οστών από πολιτικά στρατόπεδα εργασίας (Remains, 2015), φιαλίδια δακρυγόνων σε εναγκαλισμό με αρχαία φιάλη "δακρύων" (Tear Bottle/ Tear Gas Canister, 2016), πορσελάνινα ακριβή αντίγραφα λίθινων εργαλείων (Stones, 2011).
Τα σύγχρονα έργα ξεγελούν αρχικά τον επισκέπτη καθώς παρουσιάζονται πανομοιότυπα με τα εκθέματα της κυκλαδικής τέχνης και βρίσκονται σε πραγματική όσμωση με αυτά. Διαπραγματεύονται με τρόπο ικανό την αιώνια σχέση&αντιπαράθεση Νέου και Παλιού, προκρίνοντας την "α- χρονικότητα" ιδεών, αξιών και συμβολισμών.
Η περιήγηση με μετέφερε στο τμήμα της έκθεσης που παρουσιάζονταν στις αίθουσες του Μεγάρου Σταθάτου, με περισσότερο γνωστά έργα μεγαλύτερης κλίμακας του Ai Weiwei καθώς και τη νέα δημιουργία του που προέκυψε από τη συνεργασία με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.  

Chandelier, 2015
Ο πολυέλαιος ως σύμβολο της νέας κινεζικής ευμάρειας, τεκμήριο κοινωνικής ανόδου και πολυτέλειας μετά την μακρόχρονη περίοδο της Πολιτιστικής επανάστασης.

Divina Proportione

   

 

Standing Figure, 2016
Η Ιστάμενη Μορφή είναι το νέο δημιούργημα του καλλιτέχνη που παραπέμπει στα περίφημα κυκλαδικά ειδώλια τύπου Σπεδού, σε πολύ μεγάλη κλίμακα και με απλωμένα χέρια που αφήνουν να γλιστρήσει ένα αγγείο. Ο καλλιτέχνης επιχειρεί να διαπραγματευθεί τη ρίξη ή την προσκόλληση με την πολιτιστική παράδοση.

 

 

Surveillance Camera with Plinth, 2015

Με την Κάμερα Παρακολούθησης σε Βάθρο, ο Ai Weiwei μετατρέπει σε μαρμάρινο γλυπτό και παρουσιάζει ως ανδριάντα ένα κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης, καυτηριάζοντας τον απροκάλυπτο κρατικό έλεγχο και το Μεγάλο Αδελφό της κινεζικής εξουσίας.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Cao, 2014. Λευκό μάρμαρο

Mask, 2011. Μάρμαρο 

Τα έργα μαρμαρογλυπτικής του κινέζου καλλιτέχνη διεκδικούν έμμεσα έναν δυνατό δεσμό με την πιο χαρακτηριστική δημιουργία του Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού, τα περίφημα μαρμάρινα ανθρωπόμορφα ειδώλια.

Η έκθεση "Ai Weiwei at Cycladic" ολοκλήρωθηκε πριν σχεδόν τέσσερις μήνες στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Όπως συμβαίνει με τους διάσημους καλλιτεχνικούς δημιουργούς, η παγκόσμια φήμη του ονόματος του Ai Weiwei αδίκως επισκίασε τη σημαντικότητα και τους ποικίλους συμβολισμούς των έργων του κατά τη διάρκεια της έκθεσης. Όσα λιγότερα γνώριζε ο επισκέπτης για τον εικαστικό και ακτιβιστή καλλιτέχνη, τόσο περισσότερο θεωρώ ότι μπορούσε να εκτιμήσει τη δουλειά του και να αντιληφθεί τους συσχετισμούς με την αρχαία τέχνη και τα ιδεώδη της.