Καλλιτεχνική ανασκόπηση 2016: Μέρος Γ΄
Ότι με εντυπωσίασε στην πολιτιστική Ελλάδα το 2016
ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΥΚΛΑΔΙΚΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΑΘΗΝΑ.GR
Ένας από τους πλέον ριζοσπαστικούς και παγκοσμίως αναγνωρισμένους καλλιτέχνες, ο Κινέζος Ai Weiwei φιλοξενήθηκε την περασμένη χρονιά και για διάστημα πέντε μηνών στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης στην Αθήνα. Η πρώτη έκθεση του καλλιτέχνη στον ελλαδικό χώρο και η πρώτη παγκοσμίως έκθεση του που φιλοξενήθηκε σε αρχαιολογικό μουσείο, με ορισμένα μάλιστα έργα να λαμβάνουν θέση ανάμεσα στα εκθέματα της μόνιμης συλλογής του Μουσείου!
Η έκθεση "Ai Weiwei at Cycladic" συμπεριλάμβανε 25 γνωστά έργα του καλλιτέχνη, ένα καινούριο έργο εμπνευσμένο από την κυκλαδική τέχνη, φωτογραφικό και κινηματογραφικό υλικό από τη δραστηριότητα που ανέπτυξε στη Λέσβο από το 2015 σχετικά με το προσφυγικό ζήτημα.
 |
| Εκατοντάδες φωτογραφίες από τη Λέσβο της προσφυγικής κρίσης αποδίδουν το εύρος της ανθρώπινης δυστυχίας αλλά και της ελπίδας |
Την έκθεση επισκέφτηκα τον πρώτο μήνα της λειτουργίας της και εντελώς τυχαία ξεκίνησα την περιήγηση μου από το τμήμα της πτέρυγας του Μουσείου όπου εκτείθεται η δουλειά του Ai Weiwei με την ιδιότητα του κινηματογραφιστή και πολιτικού ακτιβιστή στη Λέσβο, την Ειδομένη και άλλους προσφυγικούς καταυλισμούς. Το αποτέλεσμα της δουλειάς του ήταν πάνω από 600 ώρες κινηματογραφικών λήψεων και εκατοντάδες φωτογραφίες, ένα αντιπροσωπευτικό τμήμα της οποίας εκτίθεται παράλληλα με φωτογραφίες ερασιτεχνών φωτογράφων της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης. Καθώς η θεματική αυτής της ενότητας είναι αυθύπαρκτα συγκινησιακή, η εικονική αποτύπωση όλων των ανθρώπινων εκδηλώσεων που συνθέτουν το δραματικό ταξίδι των προσφύγων προς μιά καινούρια γη προκαλεί ζωηρές εντυπώσεις και δυνατά συναισθήματα. Ο καλλιτέχνης διαχειρίστηκε ερευνητικά το οικουμενικό θέμα της προσφυγικής κρίσης με σεμνότητα και ενσυναίσθηση καθώς και ο ίδιος, από τη γέννηση έως την ενηλικίωση του, έζησε με την οικογένεια του εξόριστος του μαοϊκού καθεστώτος και της πολιτιστικής επανάστασης στην Κίνα.
Λεπτομέρεια του φωτογραφικού κολάζ: εικόνες με τον καλλιτέχνη και εικόνες της προσφυγικής οδύσσειας.
Λεπτομέρεια του φωτογραφικού κολάζ: εικόνες με τον καλλιτέχνη και εικόνες της προσφυγικής οδύσσειας.
Συνέχεια της προσφυγικής ενότητας, στην ίδια πτέρυγα, υπήρξε το επίσης φωτογραφικό έργο-μανιφέστο του Ai Wewei "Study of Perspective"(Μελέτη Προοπτικής), 1995-2011 και 2014. Μία σειρά ασπρόμαυρων και έγχρωμων φωτογραφιών που αποτυπώνουν όλα τα παγκόσμια τοπο-ορόσημα με προτεταμένο το αριστερό χέρι του καλλιτέχνη στο κάδρο, με το μεσαίο δάκτυλο ανασηκωμένο σε μία χειρονομία αντιδραστικής "προοπτικής"! Όπως αναφέρει το site της έκθεσης "Το έργο ευθυγραμμίζεται με την αδιάκοπη επένδυση του Ai στις δημοκρατικές αξίες, την ελευθερία του λόγου και την ενδυνάμωση του ατόμου".
© and courtesy Ai Weiwei and neugerriemschneider, Berlin
Στη συνέχεια μετακινήθηκα στους ορόφους της πτέρυγας του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και στις μόνιμες συλλογές των αρχαιολογικών εκθεμάτων. Εκεί, σε θέσεις που σηματοδοτούνται από το χαρακτηριστικό σύμβολο της έκθεσης, ο καλλιτέχνης αντιπαραβάλει με ανάλογο τρόπο έκθεσης, μέσα σε προθήκες, δικά του έργα με συγκλονιστικό πολιτικό περιεχόμενο και "συγγενή" θεματική με τα αρχαία ευρήματα του κυκλαδικού χώρου: γυάλινη τεφροδόχος κονιορτοποιημένων νεολιθικών αγγείων (Dust to Dust, 2008), πορσελάνινα εκμαγεία ανθρώπινων οστών από πολιτικά στρατόπεδα εργασίας (Remains, 2015), φιαλίδια δακρυγόνων σε εναγκαλισμό με αρχαία φιάλη "δακρύων" (Tear Bottle/ Tear Gas Canister, 2016), πορσελάνινα ακριβή αντίγραφα λίθινων εργαλείων (Stones, 2011).
Τα σύγχρονα έργα ξεγελούν αρχικά τον επισκέπτη καθώς παρουσιάζονται πανομοιότυπα με τα εκθέματα της κυκλαδικής τέχνης και βρίσκονται σε πραγματική όσμωση με αυτά. Διαπραγματεύονται με τρόπο ικανό την αιώνια σχέση&αντιπαράθεση Νέου και Παλιού, προκρίνοντας την "α- χρονικότητα" ιδεών, αξιών και συμβολισμών.
Η περιήγηση με μετέφερε στο τμήμα της έκθεσης που παρουσιάζονταν στις αίθουσες του Μεγάρου Σταθάτου, με περισσότερο γνωστά έργα μεγαλύτερης κλίμακας του Ai Weiwei καθώς και τη νέα δημιουργία του που προέκυψε από τη συνεργασία με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Chandelier, 2015
Ο πολυέλαιος ως σύμβολο της νέας κινεζικής ευμάρειας, τεκμήριο κοινωνικής ανόδου και πολυτέλειας μετά την μακρόχρονη περίοδο της Πολιτιστικής επανάστασης.
Standing Figure, 2016
Η Ιστάμενη Μορφή είναι το νέο δημιούργημα του καλλιτέχνη που παραπέμπει στα περίφημα κυκλαδικά ειδώλια τύπου Σπεδού, σε πολύ μεγάλη κλίμακα και με απλωμένα χέρια που αφήνουν να γλιστρήσει ένα αγγείο. Ο καλλιτέχνης επιχειρεί να διαπραγματευθεί τη ρίξη ή την προσκόλληση με την πολιτιστική παράδοση.
Τα σύγχρονα έργα ξεγελούν αρχικά τον επισκέπτη καθώς παρουσιάζονται πανομοιότυπα με τα εκθέματα της κυκλαδικής τέχνης και βρίσκονται σε πραγματική όσμωση με αυτά. Διαπραγματεύονται με τρόπο ικανό την αιώνια σχέση&αντιπαράθεση Νέου και Παλιού, προκρίνοντας την "α- χρονικότητα" ιδεών, αξιών και συμβολισμών.
Η περιήγηση με μετέφερε στο τμήμα της έκθεσης που παρουσιάζονταν στις αίθουσες του Μεγάρου Σταθάτου, με περισσότερο γνωστά έργα μεγαλύτερης κλίμακας του Ai Weiwei καθώς και τη νέα δημιουργία του που προέκυψε από τη συνεργασία με το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Chandelier, 2015
Ο πολυέλαιος ως σύμβολο της νέας κινεζικής ευμάρειας, τεκμήριο κοινωνικής ανόδου και πολυτέλειας μετά την μακρόχρονη περίοδο της Πολιτιστικής επανάστασης.
 |
| Divina Proportione |
Standing Figure, 2016
Η Ιστάμενη Μορφή είναι το νέο δημιούργημα του καλλιτέχνη που παραπέμπει στα περίφημα κυκλαδικά ειδώλια τύπου Σπεδού, σε πολύ μεγάλη κλίμακα και με απλωμένα χέρια που αφήνουν να γλιστρήσει ένα αγγείο. Ο καλλιτέχνης επιχειρεί να διαπραγματευθεί τη ρίξη ή την προσκόλληση με την πολιτιστική παράδοση.
Surveillance Camera with Plinth, 2015
Με την Κάμερα Παρακολούθησης σε Βάθρο, ο Ai Weiwei μετατρέπει σε μαρμάρινο γλυπτό και παρουσιάζει ως ανδριάντα ένα κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης, καυτηριάζοντας τον απροκάλυπτο κρατικό έλεγχο και το Μεγάλο Αδελφό της κινεζικής εξουσίας.
 | ||||||
Cao, 2014. Λευκό μάρμαρο
Mask, 2011. Μάρμαρο
Τα έργα μαρμαρογλυπτικής του κινέζου καλλιτέχνη διεκδικούν έμμεσα έναν δυνατό δεσμό με την πιο χαρακτηριστική δημιουργία του Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού, τα περίφημα μαρμάρινα ανθρωπόμορφα ειδώλια.
Η έκθεση "Ai Weiwei at Cycladic" ολοκλήρωθηκε πριν σχεδόν τέσσερις μήνες στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. Όπως συμβαίνει με τους διάσημους καλλιτεχνικούς δημιουργούς, η παγκόσμια φήμη του ονόματος του Ai Weiwei αδίκως επισκίασε τη σημαντικότητα και τους ποικίλους συμβολισμούς των έργων του κατά τη διάρκεια της έκθεσης. Όσα λιγότερα γνώριζε ο επισκέπτης για τον εικαστικό και ακτιβιστή καλλιτέχνη, τόσο περισσότερο θεωρώ ότι μπορούσε να εκτιμήσει τη δουλειά του και να αντιληφθεί τους συσχετισμούς με την αρχαία τέχνη και τα ιδεώδη της.
