Μαθαίνοντας από την εννοιολογική καλλιτεχνική έκθεση
Documenta14 "Learning from Athens"
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ ΚΤΗΡΙΟ ΟΔΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΑΘΗΝΑ.GR
Σήμερα, 16 Ιουλίου, μια μεγάλη και αρκούντως διχαστική έκθεση κατεβάζει αυλαία για το σκέλος που αφορά στην ελληνική πρωτεύουσα και, μεταφέρεται στη γερμανική έδρα της, την πόλη Κάσσελ. Ένας εικαστικός κύκλος διάρκειας τριών μηνών ολοκληρώνεται, έχοντας διαγράψει μία πορεία συναισθημάτων, αντιπαραθέσεων, τομών, αμφισβητήσεων, ενθουσιασμού, καταγγελιών και πολλών ακόμα θετικών και αρνητικών αντιδράσεων.
Η μεγάλη εννοιολογική έκθεση της Documenta μετακόμισε για πρώτη φορά στην ιστορία της, από το 1955, εκτός γερμανικών συνόρων. Και προκάλεσε αναταραχή τόσο σε καλλιτεχνικούς όσο και σε άλλους κοινωνικούς κύκλους, αναφορικά με τη διοργάνωση και τους συμβολισμούς της συγκεκριμένης έκθεσης καθώς και με τις εκδηλώσεις και τη σημειολογία της σύγχρονης τέχνης γενικότερα.
Η Documenta14 στην Ελλάδα απέκτησε αυτόπτες οπαδούς και πολέμιους και, τάραξε τα εγχώρια ύδατα της πολιτιστικής πραγματικότητας της Αθήνας. Δρώμενα, εκθέσεις, εγκαταστάσεις και παραστάσεις έλαβαν χώρα σε δημόσιους χώρους και ιδρύματα και, έδωσαν προστιθέμενη αξία στο παλίμψηστο της ελληνικής πρωτεύουσας.
Ανεξάρτητα από τα θέματα που ανέκυψαν με τα οργανωτικά και εργασιακά της διοργάνωσης, με την ασύνταχτη διασπορά των εκθεσιακών χώρων και την ατέρμονη αντιπαράθεση για τη μοντέρνα τέχνη, η διεξαγωγή της DOCUMENTA Nr.14 στην Αθήνα είχε αδιαμφισβήτητα μόνο θετικό πρόσημο για το δικό μας εικαστικό περιβάλλον. Ακόμα και αν ο Adam Szymczyk, καλλιτεχνικός διευθυντής της έκθεσης, κατηγορήθηκε για ιμπεριαλιστική διάθεση με την επιλογή της διμερούς δομής λειτουργίας αυτής της έκθεσης από μερίδα του ξένου Τύπου, εμείς τον επευφημούμε που μας έκανε κοινωνούς ενός μέγιστου παγκόσμιου καλλιτεχνικού γεγονότος.
Μας αρέσει-δεν μας αρέσει η πολυμορφία της σύγχρονης τέχνης, είχαμε-δεν είχαμε τον απαιτούμενο χρόνο για να περιηγηθούμε και να αφομοιώσουμε τα μηνύματα και τους συμβολισμούς των εκθέσεων και εκδηλώσεων, η Documenta μας έδωσε πνευματική τροφή για να σκεφτούμε και να νιώσουμε και, προσκάλεσε τουρισμό με ειδικά πολιτιστικά ενδιαφέροντα, υψηλών απαιτήσεων.
Μία ενημερωμένη φίλη, εικαστικός η ίδια κι εκπαιδευτικός, συνέστησε πρόσφατα το Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς ως τον εκθεσιακό χώρο που φιλοξενεί την πιο αντιπροσωπευτική, σύντομη, περιεκτική και "φιλική", συλλογή ιστορικών και επί παραγγελία έργων της Documenta για βιαστικούς και καλλιτεχνικά απαίδευτους επισκέπτες. Και η παραίνεση της αποδείχτηκε σωστή γιατί πάντα η ενημέρωση και η μελέτη με σκοπό την επίσκεψη δημιουργούν το απαραίτητο πλαίσιο για την αντίληψη και κατανόηση πολιτιστικών γεγονότων με κυρίαρχη εννοιολογική, και όχι, αισθητική, ταυτότητα.
Η είσοδος στο Μουσείο Μπενάκη για την DOCUMENTA είναι ελεύθερη και η επίσκεψη διαρκεί για τον επιμελή φιλότεχνο επισκέπτη maximum δύο ώρες. Η έκθεση είναι έντονα γεωγραφικά προσδιορισμένη και τα μηνύματα της έχουν γνώριμη πολιτική ταυτότητα. Ο επισκέπτης κινείται σε ένα οικείο και ρεαλιστικό εικαστικό περιβάλλον μέσα από διαδοχικές αίθουσες με έναν μοναδικό κεντρικό άξονα ή ομοιογενές καλλιτεχνικό αντικείμενο.
Στο αίθριο του Μουσείου ο ιρακινός καλλιτέχνης Hiwa K παρουσιάζει το έργο του "Γκαρσονιέρα" (2017), μια κατασκευή από τσιμέντο.
Στην πρώτη αίθουσα, ο ισραηλινός Roee Rosen εκθέτει, σε μορφή εγκατάστασης και βιβλίου (panel), το έργο του "Ζήσε και πέθανε ως Εύα Μπράουν" (1995-97). Ένα καυστικό και προκλητικό σχόλιο για την πολιτική της μνήμης και τη διαμόρφωση της συλλογικής ταυτότητας.
Στη συνέχεια το σκηνικό αλλάζει και η Ινδή Nilima Sheikh παρουσιάζει το "Κάθε βράδυ φέρε στα όνειρα σου το Κασμίρ" (2003-10), μια σειρά από ρολά σε καμβά διπλής όψης.
Την ιστορία του Ζαίρ (βελγικό Κονγκό) αποτυπώνει στη σειρά "101 Έργα" (1973-74) ο ζωγράφος Tshibumba Kanda Matulu. Πίνακες ακρυλικών σε καμβά, διαφόρων διαστάσεων απεικονίζουν με γλαφυρότητα το ταραχώδες παρελθόν μιας αφρικανικής χώρας που βίωσε τη μοίρα της αποικιοκρατίας, των πραξικοπημάτων, της φτώχειας, του απαρτχάιντ...
Δώδεκα ακόμα καλλιτέχνες εκθέτουν στο Μουσείο Μπενάκη. Τα έργα τους είναι αντιπροσωπευτικά της καλλιτεχνικής τους δημιουργίας, πιστά στο πνεύμα και το ήθος της Documenta, πρωτοποριακά και ρηξικέλευθα. Φέρουν ειδικό εννοιολογικό βάρος, με έντονο πολιτικό και κοινωνικό φορτίο, το οποίο γίνεται εύκολα αντιληπτό λόγω του υποδειγματικού στησίματος της έκθεσης.
Στο αίθριο του Μουσείου ο ιρακινός καλλιτέχνης Hiwa K παρουσιάζει το έργο του "Γκαρσονιέρα" (2017), μια κατασκευή από τσιμέντο.
Στην πρώτη αίθουσα, ο ισραηλινός Roee Rosen εκθέτει, σε μορφή εγκατάστασης και βιβλίου (panel), το έργο του "Ζήσε και πέθανε ως Εύα Μπράουν" (1995-97). Ένα καυστικό και προκλητικό σχόλιο για την πολιτική της μνήμης και τη διαμόρφωση της συλλογικής ταυτότητας.
Στη συνέχεια το σκηνικό αλλάζει και η Ινδή Nilima Sheikh παρουσιάζει το "Κάθε βράδυ φέρε στα όνειρα σου το Κασμίρ" (2003-10), μια σειρά από ρολά σε καμβά διπλής όψης.
Την ιστορία του Ζαίρ (βελγικό Κονγκό) αποτυπώνει στη σειρά "101 Έργα" (1973-74) ο ζωγράφος Tshibumba Kanda Matulu. Πίνακες ακρυλικών σε καμβά, διαφόρων διαστάσεων απεικονίζουν με γλαφυρότητα το ταραχώδες παρελθόν μιας αφρικανικής χώρας που βίωσε τη μοίρα της αποικιοκρατίας, των πραξικοπημάτων, της φτώχειας, του απαρτχάιντ...
Δώδεκα ακόμα καλλιτέχνες εκθέτουν στο Μουσείο Μπενάκη. Τα έργα τους είναι αντιπροσωπευτικά της καλλιτεχνικής τους δημιουργίας, πιστά στο πνεύμα και το ήθος της Documenta, πρωτοποριακά και ρηξικέλευθα. Φέρουν ειδικό εννοιολογικό βάρος, με έντονο πολιτικό και κοινωνικό φορτίο, το οποίο γίνεται εύκολα αντιληπτό λόγω του υποδειγματικού στησίματος της έκθεσης.
- Miriam Cahn
- Agim Çavdarbasha
- Yervant Gianikian και Angela Ricci Lucchi
- Britta Marakatt-Labba
"Το ταξίδι" (1986, Νορβηγία)
Κεντημένο λινό
"Σαμάνος" (2012, Λιθουανία)
Πενήντα εκτυπώσεις ψεκασμού μελάνης
* Η DOCUMENTA14 "Learning from Athens" μόλις έλαβε τέλος στην Ελλάδα....... Μετά από πέντε χρόνια, σε ένα νέο άγνωστο σκηνικό, θα στηθεί η Documenta15.
